ANKARA (AA) - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarını hiçe sayan Beşşar Esed rejimi, Suriye'de 10. yılını geride bırakan iç savaşta, halkın yarısından fazlasının yerinden edildiği bir ortamda, kontrol ettiği bölgelerde ikinci kez sözde devlet başkanlığı seçimine gitti.
Milyonlarca sivili yerinden eden Esed rejimi, sözde rakiplerin kampanya yapmadıkları sözde devlet başkanlığı seçimini sadece kendi kontrolündeki bölgelerde düzenledi.
Suriye muhalefeti ise nüfusun yarısından fazlasını devre dışı bırakan rejimin sözde seçiminin "meşru" olmadığını vurguladı.
Nitekim 2011 öncesi nüfusu 22-23 milyon civarındaki ülkede, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (BMMYK) verilerine göre 6,6 milyon Suriyeli ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisine (OCHA) göre, 6 milyon 702 bin kişi ise ülke içinde yerinden edildi.
Esed rejimi, 10. yılını geride bırakan Suriye'deki iç savaşta ikinci kez göstermelik devlet başkanlığı seçimini sözde adaylarla gerçekleştirdi.
Babası Hafız Esed'in ölümünün ardından 2000 yılında yönetimi devralan Esed'in, en son Haziran 2014'te gerçekleştirilen sözde devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 88,7'sini aldığı ilan edilmişti.
Rejim oy kullanma işleminin devam ettiğini bildirirken, Esed'in devlet başkanlığının yeniden ilan edilmesi bekleniyor.
- Esed, kimyasal silahla saldırdığı Duma'da "oy" kullandı
Rejim medyasında yer alan haberlere göre, rejimin lideri Beşşar Esed ve eşi Esma Esed, sabah saatlerinde göstermelik seçimde oy verme işlemini başkent Şam'ın Duma ilçesinde yaptı.
Yoğun abluka ve şiddetli saldırılar sonucu Duma ilçesini ele geçiren Esed rejiminin 7 Nisan 2018'de düzenlediği kimyasal silah saldırısında 78 Dumalı sivil zehirli gazdan etkilenerek can vermişti.
- Esed rejimi sözde seçime göstermelik adaylarla gitti
Rejimin lideri Esed'in sözde 2 rakibi de rejimin anayasa mahkemesi kararıyla belirlenmişti.
Sosyal medyanın yaygın kullanıldığı Suriye'de, göstermelik adayların takipçi sayısı da sözde seçim kampanyası çalışmalarının göstergesi oldu.
Kamuoyunun tanımadığı Abdullah'ın, dün son bulan seçim kampanyası boyunca çalışmalarını yürüttüğü Instagram hesabını sadece 33, Facebook sayfasını ise 300 civarında kullanıcı takip ediyor.
Kendisini "ulusal muhalefet"in parçası olarak tanıtan Meri ise söz konusu sürede Facebook'ta 3 bin takipçiyle sözde seçim kampanyası yürüttü.
Seçim öncesi mitingler ve tanıtım faaliyetleri gibi herhangi bir çalışma yürütmeyen Abdullah ve Meri, bu süreçte çeşitli medya kuruluşlarına yaptıkları açıklamalarda Esed rejimini eleştirmekten kaçınırken Suriye halkının yarsından fazlasını yerinden eden ve evlerini bombalayan rejim ordusuna ise övgüler yağdırdılar.
Abdullah rejimin parlamentosunda, Meri ise başkent Şam'da bir ilkokulda oyunu kullandı.
Öte yandan sözde seçimdeki sandık görevlileri, rejim yasaları gereği Baas Partisi mensubu ve büyük çoğunluğu öğretmen olan kamu çalışanlarından oluşurken, oyların tasnif ve sayımını da rejim mensupları yapıyor.
- Ülkenin kuzeyinde dev protestolar
Öte yandan Suriye'nin kuzeyinde askeri muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde, rejimin sözde devlet başkanlığı seçimi protesto edildi.
İdlib kent merkezi ile Türkiye'nin teröristlerden arındırdığı Fırat Kalkanı bölgesindeki Bab ve Azez ilçelerindeki halk, tiyatro olarak gördükleri sözde seçimi protesto etmek için bir araya geldi.
Seçim karşıtı sloganlar atan binlerce gösterici, muhaliflerin benimsediği "devrim bayrakları" taşıdı.
- Sözde seçime uluslararası tepkiler
Türkiye, Esed rejiminin tek taraflı olarak kendi kontrolündeki bölgelerde düzenlediği sözde seçime tepki gösteren ülkelerin başında geldi.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Suriye rejimi tarafından bugün düzenlenen seçimler halkın hür iradesini yansıtmayan gayrimeşru bir nitelik taşımaktadır. Serbest ve adil olmayan şartlarda tertiplenen söz konusu seçimler, Suriye ihtilafının siyasi çözümüne ilişkin BM Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2254 sayılı kararının lafzı ve ruhuyla bağdaşmadığı gibi rejimin siyasi sürece ilişkin samimiyetsiz yaklaşımını da ortaya koymaktadır." ifadesi kullanıldı.
ABD, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere de ortak yazılı açılamayla Esed'in göstermelik seçimine karşı çıktı. Ortak açıklamada, "Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere ve ABD dışişleri bakanları olarak, açık bir şekilde dile getiriyoruz ki Suriye'de 26 Mayıs'taki devlet başkanlığı seçimleri, özgür ve adil olmayacak. Esed rejiminin, BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararının çerçevesi dışında bu seçimleri gerçekleştirme kararını reddediyoruz." değerlendirmesi yer aldı.
- BM kararlarını hiçe sayılan sözde devlet başkanlığı seçimi
Esed rejiminin meşruiyet aradığı göstermelik seçimler, BMGK kararlarını da hiçe sayıyor.
BMGK'nin, Aralık 2015'te kabul ettiği 2254 sayılı kararda, "Cenevre süreci" olarak adlandırılan görüşmelerin gündemi ve yol haritası belirlendi.
Buna göre, bir geçiş yönetimi kurulması, anayasanın yeniden yapımı, seçimlerin düzenlenmesi öngörülüyor.
Ancak rejim, geçiş yönetimi kurulmasına yanaşmazken Anayasa Komitesi çalışmalarının başlamasına da yıllardır engel çıkartıyor.