BEYRUT (AA) - NAİM BERCAVİ - Lübnan'daki mülteciler denilince akla nadiren gelen Sudanlılar, aynı zamanda ırkçılığa maruz kalıyor.
Sudanlıların Lübnan'a sığınma süreci 20 yıl önce başladı. Hepsinin kendini mülteci durumuna getiren farklı sebepleri mevcut. Kimisi Ömer el-Beşir rejimi (1989-2019) döneminde yaşadığı siyasi nedenlerle kimisi etnik ve kabile çekişmelerinin neticesi olarak Lübnan'a geldi.
Lübnan'da, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (BMMYK) kayıtlı 1803 Sudanlı mülteci bulunuyor ancak dosyaları henüz karara bağlanmamış olan mülteci sayısı, kayıtlı kişi sayısının neredeyse iki katına denk geliyor.
AA'ya konuşan Sudanlı mültecilere göre, BMMYK'ye kayıtlı ya da değil, Sudanlı mültecilerin çoğu gıda ve barınma yardımı alamıyor.
Yardım alan Sudanlılar ise yapılan bunların temel ihtiyaçları karşılamaya dahi yetmemesinden şikayetçi.
- Sudanlılar üçüncü vatan arıyor
Tüm Sudanlı mülteciler BM aracılığıyla başka bir ülkeye yerleştirilmeyi istiyor, ancak çoğu bu fırsatı elde etmiş değil. Sudanlılar aynı zamanda kendi vatanlarında güvenlik ortamı olmaması sebebiyle Sudan'a dönemeyeceklerini vurguluyor.
Sudanlı mülteciler, Filistinli ve Suriyeli mülteciler gibi kamplarda değil, aksine kendi kiraladıkları küçük apartman dairelerinde toplu bir şekilde yaşıyorlar. Lübnan'a yeni gelen Sudanlı mültecileri de yine bu evlerde ağırlıyorlar.
Lübnan'ın başkenti Beyrut'un kırsal kesimindeki küçük bir apartman dairesinde 18 Sudanlı mülteci beraber yaşıyor. Sudanlı mülteciler geçimlerini tek başlarına sağlayacak parayı kazanamadıkları için beraber yaşamayı tercih ediyor ve kiraları ödemede birbirlerine böylece yardım ediyor.
Bu evde yaşayan Hatib Adem yaşadıkları zorluğu anlatırken, "Sudanlı mülteciler olarak günlerce uykusuz bir şekilde zor şartlarda yaşamaya çalışıyoruz. Küçük bir evde bir sürü kişi kalıyoruz. Kimimiz mutfakta kimimiz balkonda uyuyor." dedi.
Adem ayrıca "Haşlanmış mercimek bizim günlük ve tek yemeğimiz. Hazırlayıp hep beraber yiyoruz. Başka bir yiyecek satın alma imkanımız yok." diye konuştu.
Lübnan'daki Filistinli ve Suriyeli mülteciler hariç, ülkedeki Sudanlılar, Iraklı, Somalili, Mısırlı ve Etiyopyalıların oluşturduğu toplam mülteci sayısı içerisinde yüzde 9'luk bir yere sahip.
- Etnik ayrımcılık ve ırkçılık
Lübnan'a 3 yıl önce gelen Meryem Şettat, Sudanlı kadın ve çocukların çoğunun sıkıntılar çektiğini söyleyerek, Sudanlıların çoğu zaman özellikle ticari ve eğitim hayatında ırkçılığa maruz kaldığına değindi.
AA'ya demeç veren Şettat ayrıca, "Ten rengimiz nedeniyle açık bir ırkçılığa uğruyoruz. Bazı okullar çocuklarımızı bu sebeple kabul etmiyor. Yaşadığımız ayrımcılık, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) döneminde daha da arttı." şeklinde konuştu.
Sudan'a dönmenin ülkede yaşananlar dolayısıyla imkansız olduğunu söyleyen Şettat, Lübnan'a gelmeden önce Sudan'ın Darfur bölgesinde özellikle kadınlara yönelik olmak üzere insan hakları ihlallerinin yaşandığını ifade etti.
Başta İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) olmak üzere birçok insan hakları örgütü, son yıllarda bazı Sudanlı mültecilerin ikamet belgeleri olmadığı için tutuklanarak, ülkelerine sınır dışı edilmesinin ardından Lübnanlı yetkilileri eleştirmişti.
- Kovid-19 salgını çekilen sıkıntıları artırdı
Diğer Sudanlı mülteciler gibi Eyüb Harun adlı mülteci de gıda ve kalacak yer temininde zorluk yaşıyor.
"Lübnan'daki ekonomik kriz ve Kovid-19 sürecinin olumsuz etkileri sebebiyle Sudanlı mülteciler olarak yaşadığımız zorluklar had safhaya ulaştı." diye konuşan Harun, temiz suya ulaşmakta bile büyük sıkıntı çektiklerini aktardı.
Lübnan'daki BMMYK Sözcüsü Liza Ebu Halid AA muhabirine yaptığı açıklamada, Lübnan'da birçok farklı uyruktan mültecilerin büyük sıkıntılar yaşadığını söyledi.
"BMMYK olarak hiçbir uyruk arasında ayrım yapmadan tüm mültecilere birçok açıdan hizmet veriyoruz." şeklinde konuşan Lisa, insani yardım, finansal destek, yasal koruma, sağlık hizmetleri ve daha fazlasıyla en çok ihtiyaç duyan gruplara yardımcı olmaya çalıştıklarını vurguladı.
"Mültecilerin, özellikle de Sudanlıların en büyük talebinin, üçüncü bir ülkeye yerleştirilmek olduğunu" belirten Ebu Halid, bu çözümün mültecilerin hayatını kurtardığını ancak çok azının bu fırsata sahip olabildiğini, bu konuda çalışmaların sürdüğünü kaydetti.