Filmleri kadar ironi yüklü kısa şiirleriyle de hatırlanan sanatçı: Orhon Murat Arıburnu

İSTANBUL (AA) - HİLAL UŞTUK - Şair, senaryo yazarı, film yönetmeni ve aktör Orhon Murat Arıburnu, vefatının 32. yılında yad ediliyor.

Asıl adı olan Orhan yerine Orhon ile anılmayı tercih eden Arıburnu, Emine Nesibe Hanım ile Albay Mustafa Murat Bey'in oğlu olarak 12 Aralık 1918'de İstanbul'da doğdu.

Arıburnu, babasının asker olması nedeniyle, çocukluğunu farklı şehirlerde geçirdi.

Konya Askeri Ortaokulunu 1935'te, İstanbul Haydarpaşa Lisesi'ni ise 1938'de bitiren usta kalem, Türk Kuşu Teşkilatına katılarak pilotluk belgesi aldı.

Sanatçının ilk şiiri, 1936'da Edebiyat dergisinde yayımlandı. 1940'lı yıllarda Garip şiir akımına yakın şiirler yazan Arıburnu'nun, genellikle birkaç dize ya da dörtlükten oluşan kısa, esprili dil oyunlarıyla dikkati çeken ve nüktedanlık taşıyan şiirleri, Servet-i Fünun-Uyanış, Yeni Ses, İşte, Genç Nesil, Edebiyat Dünyası, Gelecek, Gün, Varlık, Kaynak, Yeditepe, Küçük Dergi ve Yenilik dergilerinde yayımlandı.

Orhon Murat Arıburnu, 1938-1940 arası İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde, 1943-1944 arası ise Edebiyat Fakültesi'nde eğitim gördü ancak her iki fakülteyi de bitiremedi.

Öğretmenlik, Tasvir-i Efkar gazetesinde muhabirlik, düzeltmenlik ve bir süre pilotluk yapan sanatçı, 1938-1941 yıllarında İstanbul Belediyesi Hukuk İşlerinde de görev yaptı.

- "Seven Ne Yapmaz"da başrol oynadı

Arıburnu, dünyanın ilk resimlendirilmiş şiir sergisini 1947'de İstanbul'da açtı.

Sinemaya 1946'da adım atan Arıburnu, 1947'de "Seven Ne Yapmaz" filminde başrol oynadı, 1950'de "Yüzbaşı Tahsin" adlı ilk filmini yönetti.

"İstiklal Madalyası" ve "Ateşten Damla" filmlerinde rol alan Arıburnu, yönetmen olarak da "Yüzbaşı Tahsin", "Sürgün", "Beklenen Şarkı", "Lejyon Dönüşü" ve "Tütün Zamanı" adlı filmlere imza attı

Sanatçı, 1968-1971 arasında Türk Edebiyatçılar Birliği genel sekreterliği ve Türkiye Sanatçılar Birliği ikinci başkanlığı görevlerinde bulundu, Türkiye Yazarlar Sendikasının kurucu üyeleri arasında yer aldı.

"Kanlı Para" adlı filmle Birinci Türk Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ve "En İyi Senaryo Yazarı" ödüllerini alan Arıburnu, 1983'te hastalandı. Tedavi için gittiği Almanya’da yazdığı tiyatro oyunlarını amatör topluluklarla sergiledi. Amatör gençlerle çalıştı ve işçilerle ilgili çalışmalar yaptı.

Orhon Murat Arıburnu, 11 Nisan 1989'da yaşama veda etti. Sanatçının anısına, 1990'dan itibaren Orhon Murat Arıburnu Ödülleri verilmeye başladı.

- "Kuvvetini espri ve ironiden alan kısa şiirleriyle ön plana çıktı"

Usta şair Orhan Veli Kanık, 1946'da Ülkü dergisinde yayımlanan bir yazısında, Arıburnu'na ilişkin şu düşüncelere yer vermişti:

"Bir de simit ağacı olaydı, diyor. Kimileri bu türlü sözleri, okuyucuyu şaşırtmak için söylenmiş sözler sanıyor. Ben onlarla aynı fikirde değilim. Bu, şairin, okuyucuyu manası boşalmış eski kalıptan kurtarmak, onu biraz da kendi sözü üzerinde düşündürmek için bulduğu yeni bir kalıptır. Şair, hem söylemek istediği sözü söylüyor hem de okuyucuyu dalıp başka şeyler düşünmesin diye, şöyle bir dürtüyor."

Behçet Necatigil'in, "Toplum aksaklıklarını iğneleyen, kuvvetini espri ve ironiden alan kısa şiirleriyle ön plana çıkmıştır." dediği Arıburnu, 1940'ta ilk şiir kitabı Kovan'ı, 1985'te Buruk Dünya, 1987'de ise Bu Yürek Sizin'i şiirseverlerle buluşturdu