Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve İran arasındaki teknik anlaşma bir ay daha uzatıldı
VİYANA (AA) - Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, İran’la şubatta yapılan ve 21 Mayıs’ta sona eren geçici teknik anlaşmanın 24 Haziran’a kadar bir kez daha uzatıldığını duyurdu.
Grossi, düzenlenen basın toplantısında, Ajans ve İran arasında varılan anlaşmaya ilişkin detayları kamuoyuyla paylaştı.
Grossi, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi ile Ajansın bu ülke ile geçen şubatta vardığı geçici teknik anlaşmaya ilişkin yoğun görüşmeler yaptığını ve uzlaşı sağlandığını söyledi.
- Anlaşma 24 Haziran'a kadar uzatıldı
İran’daki çeşitli tesislerde faaliyet gösteren teknik ekipmanın kullanılması ve bilgi akışının sürmesinin güvence altına alındığını vurgulayan Grossi, "Teknik ekipmanın yanı sıra Ajansın bu ülkedeki doğrulama ve izleme faaliyetlerine ilişkin teknik anlaşma şu andan itibaren bir ay daha, yani 24 Haziran’a kadar uzatıldı." bilgisini paylaştı.
Grossi, şu an İran’la teknik anlaşmanın uzatılmasının şubat ayına göre çok daha önemli olduğuna işaret ederek son dönemde bu ülkenin nükleer faaliyetlerine ilişkin hem sayısal hem de nitelik açısından çok sayıda gelişmenin yaşandığını, söz konusu geçici anlaşmanın kısıtlı da olsa gelişmeleri takip etme imkanı sunduğunu kaydetti.
Ajansın üye ülkelerle herhangi bir koşula bağlı anlaşma yapmadığını vurgulayan Grossi, Ajansın doğrulama ve izleme faaliyetlerine yönelik herhangi bir koşulu kesinlikle kabul etmediğini, bu durumun kurumun çalışma prensiplerine aykırı olduğunun altını çizdi.
- İran'da cumhurbaşkanlığı seçimi
Grossi, İran’da 18 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasına ilişkin herhangi bir kaygı taşımadığını, yönetime her kim gelirse gelsin Ajansla iş birliğine devam edeceği inancında olduğunu sözlerine ekledi.
Öte yandan İran’ın BM Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garibabadi de Twitter’dan yaptığı açıklamada anlaşmanın uzatıldığını teyit etti.
- Geçici teknik anlaşma
İran'ın 23 Şubat'tan itibaren Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında uygulanan Ek Protokol'den ayrılacağını duyurması üzerine bu ülkede Ajansın yürüttüğü temel doğrulama ve izleme faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için karşılıklı bir uzlaşı sağlamak üzere 17 Şubat'ta Tahran'ı ziyaret eden Grossi, 22 Şubat’ta taraflar arasında geçici teknik bir anlaşmanın sağlandığını duyurmuştu.
- İran'da onaylanan "nükleer yasa"
Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade'nin 27 Kasım 2020'de öldürülmesinden kısa süre sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen "Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı" yasasını çıkarmıştı.
İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılan yasa, nükleer anlaşmanın taraflarının 21 Şubat'ta kadar Tahran'ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran'ın NPT kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol'den ayrılmasını gerektiriyor.
Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda aniden denetlemelerine izin vermişti. İran'ın Ek Protokol'den ayrılması, Ajans müfettişlerinin denetimlerinin sınırlandırılacağı anlamına geliyor.
