İSTANBUL (AA) - İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın (İKSV) kültür politikaları çalışmaları kapsamındaki dokuzuncu raporu, "Ekolojik Dönüşüm için Kültür ve Sanat" başlığıyla yayımlandı.
Vakıftan yapılan açıklamada küresel ekolojik krize dikkat çeken raporda İKSV'nin, kültür-sanat dünyasında ekolojik dönüşüm üzerine bir tartışma alanı açmayı amaçladığı belirtildi.
Raporda ayrıca, kültür-sanat kurumları için dönüşüm nerede başlayabilir sorusuna cevap olabilecek bazı somut önerilerin de sunulduğu bilgisi verildi.
Bahçeşehir Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hande Paker tarafından hazırlanan rapor, ekolojik krize dikkat çekerek kültür ve sanat dünyasını konu üzerine birlikte düşünmeye ve çözüm sürecinin bir parçası olmaya davet ediyor.
Kültür-sanat alanının iletişim gücünü arkasına alarak kamuoyunda bir tartışma alanı açmayı hedefleyen rapor, ekolojik krizi sosyal, politik, ekonomik ve kültürel yönleriyle tartışıp sürdürülebilirliğin nasıl tesis edilebileceğini mercek altına alıyor.
- "İçinde bulunduğumuz ekolojik kriz tecrübe ettiğimiz en yaşamsal sorun"
Kültür sanat aktörlerine ekolojik sorunları tüm boyutlarıyla değerlendirebilecekleri kapsamlı bir analiz sunan raporun aynı derecede önemli diğer bir amacı ise, kültür sanat aktörlerinin ekolojik dönüşüm için eyleme geçmekte oynayabileceği etkin rolü vurgulamak.
Açıklamada görüşlerine yer verilen İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece olağanüstü zamanlardan geçerken hazırlanan bu raporun, ekolojik kriz karşısında yan yana gelmek için yaratıcı ifadeden beslenen bir zemin oluşturmasını amaçladıklarını belirtti.
Ece, şunları kaydetti:
"2021 yılında, iklim müzakerelerinin yirmi altıncısı yaklaşırken, ekolojiyi gözeten bir dönüşümün gerçekleşmesi için yol hala uzun. Yine de, yapılması gerekenler artık daha iyi biliniyor. Dünya'da ve Türkiye'de çevre hareketi ve yükselen genç sesler bunları tüm açıklığıyla ortaya koyuyor. Yaşadığımız gezegenin bugününü ve geleceğini tehdit eden ekolojik krize karşı değişim yolunda güçlü bir sözü olan kültür-sanat dünyası, aynı zamanda kendi pratiklerini dönüştürme sorumluluğunu duyuyor. Bu nedenle, yaratıcı seslerin daha gür duyulacağı koşulları sağlamak ve dönüşüme yardımcı olacak araçları sunmak, kültür politikalarının en acil meselelerinden biri olarak karşımıza çıkıyor."
Raporu kaleme alan Doç. Dr. Hande Paker ise, "İçinde bulunduğumuz ekolojik kriz hem yerel hem küresel olarak tecrübe ettiğimiz en yaşamsal sorun. İklim krizi bir yandan gezegenimizi tahrip ederken diğer yandan toplumsal ve ekonomik eşitsizlikleri artırıyor. Krizi atlatabilmek için gereken dönüşüm iklim adaletiyle şekillenmiş siyasal ve kültürel bir eksen değişimi. Bu değişim için kültür sanat aktörlerinin devreye soktuğu çeşitli yeşil araçlar bir başlangıç yaratıyor. Dönüşüm hem kültür sanat alanında hem de çevre hareketleri tarafından benimsenen yerele odaklanma, katılımcılık, ağ kurma gibi yeni pratiklerle güç kazanıyor." ifadelerini kullandı.
- "Ekolojik Dönüşüm için Kültür ve Sanat"
Raporda sürdürülebilirlik kavramının ortaya çıkışı, yaygınlaşması ile farklı kullanım ve tezahürlerine ilişkin tartışmalar, eleştirel bir perspektifle ele alınıyor.
Hollanda ve İngiltere'den kurumlarla yürütülen saha araştırmasından yola çıkarak, kültür-sanat alanında ekolojik dönüşüm için yapılabilecekler ve iklim hareketinin bu yolda ilham verdiği yeni anlayışlar ve pratikler inceleniyor.
Raporda kültür-sanat aktörlerine somut adımlar, tedbirler ve geliştirilmesi gereken politikalarla ilgili öneriler sunuluyor. Ekolojik dönüşüm yolunda ilk adımlarını atmak isteyen kültür-sanat aktörlerine başlangıçta yardımcı olabilecek bir diyagram ve yeşil araçlardan oluşan bir seçki sunuluyor.
Küresel düzeyde ekolojik kriz ve dönüşüm sürecindeki bazı önemli tarihler bir zaman çizelgesinde listelenirken, saha araştırmasında görüşülen kurumlar hakkında bilgiler ve aralarındaki bağlantılar interaktif bir ağ haritasında gösteriliyor.
Ekolojiye dair raporda yer verilen çeşitli kavramların kısaca tanımlandığı bir sözlük ise okuyucuya hızlı bir kaynak oluşturmayı amaçlıyor.
- Ekolojik dönüşümde kültür sanatın rolü
Raporda, kültür sanat aktörlerinin ekolojik dönüşümde oynadığı roller, saha çalışmasının sonuçları ışığında değerlendiriliyor.
Kültür ve sanatın sürdürülebilirlikle ilişkilendirilmesi "alanın ekolojik ayak izini küçültmek" ve "yaratıcı ifadenin gücünü kullanarak ekolojik dönüşüm için geniş kitleleri harekete geçirecek yeni anlatılar oluşturmak" başlıklı iki ana boyut üzerinden tartışılıyor.
Birinci boyut, kültür-sanat sektörünün kendi ekolojik ayak izini küçültmesiyle ilgili. Araştırma, pek çok kültür kurumu, sanatçı ve tasarımcının yeşil pratikler benimsemeyi önceliklendirdiğini gösteriyor.
İkinci boyut ise ekolojik dönüşümde yaratıcı ifadenin potansiyelini ilgilendiriyor. Pek çok kültür-sanat aktörü sanatın hikaye anlatıcılığını, yeni tahayyüller yaratma gücünü, yeni fikirler için alan açma yetisini ve kültürel dönüşümü başlatacak diyalogları kurma kapasitesini vurguluyor ve hikaye anlatıcıları olarak kültür sanatın bu dönüşümde daha ciddi bir rol alması gerektiğini savunuyor.
Ekolojik krize kültür-sanat alanından cevaplar aranırken, İKSV'nin kültür politikaları çalışmaları kapsamında bugüne dek odaklandığı katılımcı yaklaşımlar, yerel kültür politikaları, kültürel çoğulculuk gibi pek çok konu yeniden gündeme geliyor.
Araştırmanın ana ekseninde Doç. Dr. Hande Paker'in İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Araştırma Sorumlusu Fazilet Mıstıkoğlu ile birlikte Hollanda ve İngiltere'den çeşitli kültür kurumları, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler ve özel sektör temsilcileriyle yaptığı mülakatlar yer alıyor.
Hollanda'da faaliyet gösteren DutchCulture ve Het Nieuwe Instituut'ün işbirliğiyle düzenlenen (Dijital) Uluslararası Ziyaretçi Programı, rapor kapsamında Hollanda'da sahaya bütüncül olarak bakma imkanı sundu.
Program kapsamında ekolojik kriz ve kültür-sanat ekseninde çalışan pek çok kültür kurumu, sivil toplum kuruluşu, yerel yönetim, özel şirket ve sosyal girişim temsilcisinin yanı sıra sanatçılar ve değişime yön verenlerle görüşüldü.
Görüşülen kurumlar arasında Boekman Vakfı, Bureau 8080, Amsterdam Belediyesi, Waag, Blue City, Jan van Eyck Academie, Warming Up Festival, Casco Art Institute, Afrikaanderwijk Kooperatifi ve Zone2Source yer aldı.
Tüm görüşmelerin çevrimiçi yapılmasıyla rapor, ekolojik ayak izini de ciddi oranda azaltmış oldu.
İngiltere kapsamında ekolojik krizle ilgili uzun yıllardır çalışan, kültür sanat alanında meselenin yaygınlaşmasına önayak olmuş, ilgili ağları kurmuş ve ekolojik ayak izini azaltmak için alana özgü pek çok araç geliştirmiş olan kültür kurumları ve sivil toplum örgütleriyle görüşmeler, yine çevrimiçi olarak yürütüldü. Görüşülen kurumlar arasında Julie's Bicycle, İngiltere Sanat Konseyi, British Council, Artsadmin, The Climate Story Lab ve Creative Carbon Scotland yer aldı.
