Ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren "torba kanun teklifi" TBMM Bayındırlık Komisyonu'nda

TBMM (AA) - CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, "Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, borç üstlenim anlaşması imzalamaya yetkili oluyor. Bu, asla kabul edilemez." dedi.

TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu'nda, Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmeleri sürüyor.

CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, teklifin, 15 Mart 2020'den sonra ihalesi yapılmış ancak uygulama sözleşmesi imzalanmamış yap-işlet-devret projelerine ilişkin, özel bütçeli kuruluşun yanında Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının da borç üstlenim anlaşmasında taraf olabilmesi içeren maddesini eleştirdi.

Hamzaçebi, "Bence böyle dolaylı yoldan tarif yerine 'şu ihale' diye yazılsaydı daha doğru olurdu. Kanun teklifini hazırlayan arkadaşların niyetini anlamış olurduk." dedi.

Bu kapsamda Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un kuralı koyduğuna işaret eden Hamzaçebi, şöyle konuştu:

"Bütün işlemler hazine birliği ilkesi çerçevesinde yürütülür. Hazine birliği nedir? Türkiye'de bütün saymanlıklar Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlıdır. Hazine birliği ancak böyle sağlanır. Hazinenin borç yönetimi de böyle bir şeydir. Borç yönetiminde bir bakan vardır, Hazine ve Maliye Bakanı vardır. Bütün borç yönetimi onun kontrolünde gidecektir hatta Hazine ve Maliye Bakanı bu işi keyfi şekilde kullanmasın diye kanun bazı yetkileri ona da vermemiş, Cumhurbaşkanı'na vermiş. 'Hazine garantisi vermeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.' demiş. Şimdi burada bu kural altüst ediliyor; Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, borç üstlenim anlaşması imzalamaya yetkili oluyor. Bu asla kabul edilemez. Görüşümü söylüyorum, takdir elbette komisyonun ama kesinlikle yanlıştır."

CHP Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız, söz konusu maddenin, bu şekilde yasalaşması durumunda devlete büyük zarar vereceğini savunarak, aynı zamanda Anayasa'ya aykırı olduğunu iddia ettiği düzenlemenin geri çekilmesini istedi.

Yıldız, düzenlemenin yasalaşması durumunda iptali için Anayasa Mahkemesine başvuracaklarını bildirdi.

CHP Kastamonu Milletvekili Hasan Baltacı da aynı madde konusunda eleştirilerde bulundu.

Teklifteki, "15 Mart 2020'den sonra ihalesi yapılmış ancak uygulama sözleşmesi imzalanmamış yap-işlet-devret projeleri" ifadesini anımsatan Baltacı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının, bu projeleri ve firmaları açıklamak zorunda olduğunu belirtti. Baltacı, "Bunu bilirsek hem daha ayrıntılı hem de daha açık konuşabiliriz. Hazine ve Maliye Bakanlığının kefilliğinin ötesinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının da kefilliği isteniyor. Akla şu soru geliyor; Hazine ve Maliye Bakanlığı bu projelere ve firmalara kefil olmak istemiyor mu?" diye sordu.

- "Bir yanlış anlaşılmaya sebebiyet veriliyor"

MHP Mersin Milletvekili Baki Şimşek, CHP'li Yıldız ve Baltacı'yı kastederek, "Sanki bizim ihale mevzuatından ya da bu işlerin nasıl yapıldığından hiç bilgimiz yok gibi konuşuyorlar." dedi.

Şimşek, şunları söyledi:

"Büyükşehir ihaleyi yaptı, krediyi nereden bulursan bul. Kredi zaten ne büyükşehirin ne de firmanın hesabına geçiyor. Bu para nasıl ödeniyor? İş yapıldıkça hak ediş esasına göre kredi derecelendirme kuruluşu geliyor, hak edişine bakıyor, kontrolünü yapıyor, parayı hesabına geçiriyor. İş devam ettiği sürece bir problem yok. Karayolları yap-işlet-devret veriyor. Aynı şekilde para firmanın da Karayolları'nın da hesabına geçmiyor. Firma, iş yapıldıkça parayı serbest bırakıyor. Kredi veren kurum, iş yapmadan kimsenin hesabına 3-5 milyar lirayı geçmez. Bunları bilmiyorsanız öğrenin. Bir yanlış anlaşılmaya sebebiyet veriliyor. İki olay birbirinin aynısı. İkisinde de problem çıkarsa devlet el koyuyor. Lütfen olayı anlatırken saptırmayın."

HDP Bitlis Milletvekili Mahmut Celadet Gaydalı, toplumun ihtiyaç duyduğu düzenlemeleri tam bir uzlaşı içinde yapabilme iradesini ortaya koyabilmenin önemini dile getirerek, komisyona bugüne kadar gelen kanun tekliflerini alelacele çıkarma gayreti olduğunu söyledi.

İYİ Parti İstanbul Milletvekili Hayrettin Nuhoğlu, teklifte şaibeli konuların bulunduğunu, bunların teklifin maddeleri arasına gizlendiğini savundu.

Nuhoğlu, kanun teklifinin, sözleşmesi imzalanmamış yap-işlet-devret projeleri konusundaki düzenlemesinde "şaibe" olduğunu öne sürerek, maddenin tekliften çıkarılmasını talep etti.

- "Hayvana, canlı olarak bakmak çok önemli"

CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, İnsan Hakları Eylem Planı'nı açıklarken söylediği, "Hayvana mal-meta olarak bakmayacağız, canlı olarak bakacağız." sözünü beğendiğini belirtti.

Nakil sırasında yakalanan küpesiz buzağı, kuzu ve oğlaklar ile gebe hayvanların kesime sevk edilmesi uygulamasına son verilmesine ilişkin maddeye değinen Şener, şunları kaydetti:

"Yalnızca Türkiye'de değil dünyada öyle bir zulüm var ki buzağı doğar doğmaz annesi ne onu yalayabiliyor ne emzirebiliyor ne de dağda bayırda beraber koşabiliyor. Buzağıyı doğar doğmaz alıyorlar, iki metre uzunluğundaki bir kutunun içine koyuyorlar. Kesilinceye kadar hareket etmeksizin orada tutuyorlar. Allah aşkına şu mera alanları sürekli meralıktan çıkıyor, koruyalım. Hayvanlar da yaşadıkları süre içinde mutlu yaşasınlar. Hayvan popülasyonunu meralara doğru kaydırmaya başlayalım. Bunun için hayvana, canlı olarak bakmanın çok önemli olduğunu düşünüyorum."

- "Kefillik söz konusu değil"

Teklif sahibi olarak milletvekillerinin eleştirilerine cevap veren AK Parti Bursa Milletvekili Ahmet Kılıç, teklifin ikinci maddesindeki konunun, kefalet üzerinden bir anlayışla değerlendirildiğini ancak düzenlemede, kefilliğin söz konusu olmadığını belirtti.

Kılıç, "Proje fesholduktan sonra orada yapılan imalat varsa o imalatın miktarıyla alakalı konu. Topyekun olarak 'Bütün borçları Hazine, o firmaların kredi borçlarını Karayolları üstleniyor.' diye bir yaklaşım sergilendi. Bu doğru değil." dedi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Enver İskurt, borç üstleniminin tanımını yaparak, "Tamamen yap-işlet-devret projelerine yönelik görevli şirketin sağladığı kredinin; yatırımda kullanılması, imalata girmesi kaydıyla sözleşmenin fesholması halinde kamunun, hazinenin, yapılan yatırımın geriye ödenmesini kreditöre garanti ediyor. Borç üstlenim anlaşması yap-işlet-devret projelerinde bunu öngörüyor. Bu anlamda baktığınız zaman hiçbir kefillik, hak ediş ödeme, taahhüt, ihale şartlarına yönelik hiçbir menfaat, değişiklik söz konusu değil." diye konuştu.

Düzenlemedeki amacı paylaşan İskurt, "Mart 2020'de başlayan pandemiden sonra dünyada ekonomik krizler, yatırımlar, ticaretteki endişeler devam ediyor. Kanun teklifinde 'Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da dahil olabilir.' diyor yani 'Olacaktır.' da demiyor; sağlanacak kredilerde taraf olacak, üçlü imza koyabilecek." ifadelerini kullandı.